گذری بر طراحی روزمره

طراحی روزمره ، هر وسیله زیبایی که چه به صورت روزمره چه بصورت دکور با آن سر و کار داریم نوعی طراحی هنری در آن صورت گرفته است. این نوع طراحی که هم حس زیبایی شناسی و هم کارایی محصول را تامین می کند امروزه به علم طراحی صنعتی معروف است.

در این مقاله به صورت خلاصه دیدگاه و نگرش طراح های سبکهای مختلف ( طراحی روزمره  ) درباره اهمیت و ارزش طراحی در فرهنگ جامعه صحبت خواهد شد.همانطور که گفته شد طراحی صنعتی به عنوان یکی از پر کاربرد ترین رشته های هنری و صنعتی است ، نقش انکار ناپذیری در طراحی و ساخت به محصولاتی دارد که به صورت روزمره استفاده می شود. به گفته طراح بزرگ اتوره سوتساس : طراحی کردن به معنای فرم دادن به یک محصول کم و بیش بی روح برای یک صنعت متمدن نیست، طراحی کردن برای من راهی برای بیان و مطرح کردن زندگی، روابط اجتماعی، سیاست، غذا، عشق و حتی خود طراحی است.

عنوان مثال  طراح فرانسوی ” فیلیپ استارک ” طرح های متفاوت، پیچیده و مجسمه مانند که به محصولا ت کنایه آمیزی منجر شد نه تنها نشان از ارتباط همیشگی و قوی طراحی و هنر دارد بلکه نشان دهنده جابجایی پذیری مرز های هنر است. به عنوان مثال آبمیوه گیری شرکت “آلسی” که از طرح های ” فیلیپ استارک ” ، با شمایل فضایی و متفاوت بیشتر از آنکه جنبه کاربردی داشته باشد از منظر زیبایی مورد توجه قرار گرفته است( جزء طراحی های روزمره شده است). علاوه بر این استارک با این آبمیوه گیری بر بازنگری در چگونگی استفاده از محصولات روزمره زندگی تاکید دارد. دیدگاه استارک را در تمام طراحی های وی می توان یافت. حتی در آینه قدی ایستاده که مانند سوراخی شبه مانند برروی دیوار قرار میگیرد و چیدمان فضایی درست می تواند وجود راه روی پشت دیوار را بر بیننده تلقین کند.

طراحی روزمره – از جمله این خلاقیت ها استفاده از صندلی و ابزارها و تولیدات صنعتی است که برای مواد اولیه هنری در سبک و روش چیدمانهایشان ” Installation ” می باشد. این نوع تبادل دو جانبه هنر و صنعت  را در آثار هنرمندانی که به شیوه حاضر و آماده  ” Rady Made ” کار می کنند هم وجود دارد. به عنوان مثال مجسمه هایی که از دور ریختنی ها و ابزار صنعتی توسط ” آرمان پیر فرناندز ” ساخته شده از این گونه است.

طراحی روزمره – همینطور در زمان فعالیت مدرسه ” باهاوس ” هنر مندان طراح برجسته مدرنیسم گرد هم آمدند. در این مدرسه ، عملا ایده شکستن مرز بین زمینه های مختلف هنری ، طراحی ، صنایع دستی ، و معماری اجرا شد و به نمایش در آمد و زمینه ساز ارائه محصولات ، بوجود آمدن آثار نقاشی و ساختن ساختمان هایی شد که به عنوان یک اثر هنری مطلق و شاخص معرفی می شوند. بسیاری از آثار مبلمان های منزل و شهری که در این مدرسه شکل گرفته اند امروزه به عنوان نمونه های اولیه و کلاسیک جنبش مدرنیسم به شمار می آیند.خود معماری این مدرسه نیز سبکی در طراحی و معماری شد.

به عنوان مثالی ملموس از طراحان فعال در این مدرسه معمار و طراح مشهور ” میس وندروهه ” ، در طراحی صندلی ” بارسلونا ” با شکستن ساختار و دگرگونی کلیت یک صندلی به ظاهر ساده ، در زمان خود نگرشهای جدیدی را در طراحی مبلمان ایجاد می کند و که در زمان خود انقلابی در طراحی مبلمان محسوب می شود.

طراحی روزمره – البته باید یاد آور شد که پیدایش طراحی صنعتی هم زمان بود با ظهور مدرنیسم و طراحی در زیر سیطره این تفکر به بوجود آمد و در این در مدرنیسم عملکرد گرایی یک اصل محسوب می شد. بعد ها با ظهور پست مدرنیسم و به چالش کشیده شدن اندیشه های مدرنیستی ، سبک های مختلف در طراحی معرفی شد که عملگرایی و کاربرد را در طراحی را زیر سئوال برد. طرحهایی با نگرشهای زیبایی شناسی ، فلسفی همراه خلاقیتی شاعرانه ارائه گردید. بیان احساس طراح ، نگرش جدید به محصولات ، توجه به ارتباط عواطف انسان و اشیاء در این سبک ها مورد توجه قرار گرفت.

از نمونه های تفکرات پسامدرن  می توان به طراحان گروه ” الکیمیا ” برای تبدیل اشیاء پیش پا افتاده و عادی  که مورد استفاده روزانه بوده و قیمت ارزان دارند، به اشیاء ناب طراحی با استفاده از رنگ های چشم نواز و تزئینات اشاره کرد که با کوشش فراوان برای ارائه طراحی های شاعرانه ، کنایه آمیز و طنز همراه بود. بنظر می رسد ایدئولوژی  ممفیس نیز گویای این مسأله است. این گروه علاقمند به شکستن قالبها ، گسترش زمینه های فعالیت ، تعمیق آگاهی و به وجود آوردن فرصتهای جدید بوده و مشخصا تمرکز این گروه برای ایجاد رابطه احساسی بین محصول و انسان بوده است. هم زمان با علاقه طراح های این سبک به تبلیغات ،صنعت و جنبه های کاربردی زندگی روزمره ، اولویت با جنبه های ارتباطی محصول و انسان بود تا ویژگی های کارکرد آن.

شی بدبخت  یا ” Merdolino ” عنوانی است که ” استفانو جیووانونی ” برای برس توالت شور انتخاب کرد. محصول برای شرکت ” آلسی ” طراحی شد و نمونه گویای یک طرح پست مدرن است که با یک نگاه طنزآلود خلق شد. طرح این محصول شبیه گلدان و گیاهی  که در حال جوانه زدن است . تضاد بین کارکرد و محیطی که در آنجا استفاده می شود، و شکل ظاهری که نشان از اهمیت زیبایی در مقابل عملکرد می باشد.

طراحیهای روزمره – در سبک  ” ورک بوند ” دواصل مهم وجود دارد : یکم فعالیتهای هنری و فنی ، فعالیتهای مجزا از هم نیستند، بلکه قابل ترکیب بوده و تلفیق می شوند. به همین دلیل بر زیبایی صنعتی تأکید دارند. دوم معماری و طراحی نوعا شیوه ای برای بیان برای فرهنگ و تجلی آن است  و به مرور زمان می تواند مبنایی برای استاندار فرهنگی قابل قبول تهیه کند . این اصل بیانگر نقش طراحی در فرهنگ است. ” ماکس بیل ” یکی از طراحان آکادمی ” اولم ” آلمان معتقد بود که طراحی نقش اجتماعی خطیری در جامعه بازی می کند.

 به عنوان مثال از ویژگیهای مهم طراحی ایتالیایی Bel Design شخصیت در آثار معماران و طراحان بود. بدین ترتیب که محصولات را می توان یک سمبل دانست. از دیگر ویژگی های این سبک درک این نکته بود که طراحی جزئی از فرهنگ جامعه است که از شاخص های طراحی این گروه ایتالیایی ممفیس است.

این تفکر یک محصول را خلق می کند، به این معنی که او فقط یک محصول را که باید دارای مشخصات فنی از جمله ثبات، دوام و قابلیت اطمینان را تعریف نمی کند؛ او به تصویر می کشد و آن طراحی را به عنوان یک مجموعه پراز معنی با ظرفیت فرهنگی مطرح می کند.

به عنوان مثال کتابخانه ” کارلتون ” نگاه مصرفی به یک محصول کاربردی و روزمره کنار گذاشته و آن را به عنوان یک شی ارزشمند ارائه دادند. کتابخانه به شکل مجسمه توتم معرفی می کند و که گویی آن را یک موجود فرامادی مطرح کرده است. ” اتوره سوتساس ” با قرار دادن یک پایه  از جنس سنگ برای قفسه کتاب ارزش آن را تا حد یک مجسمه توتم بالا برد . طراح ایتالیایی با این کار ارزش معنوی کتاب را یاد آوری کند.

طراحی روزمره – یا به عنوان نمونه دیگر ارائه شطرنج ” کریم رشید ” با دو رنگ شاد به جای سفید و سیاه و جایگزین کردن خانه های دایره ای بدون مرز بجای خانه های مربعی ، باعث از میان برداشتن قطعیت و تمامیت از این بازی قدیمی و سنتی شده است. گویی که  طراح شطرنج را منحصراً به عنوان یک بازی مطرح کرده و حتی با شفاف نمودن مهره و صفحه و همینطور انتخاب ماده ژله ای مانند برای آنها احساس خوب لمسی و بصری را باهم در طول بازی منتقل کند و با این کار لذت از بازی را افزایش و از کلیشه های بی تاثیر سنتی در کلیت و اصول این بازی فاصله بگیرد

طراحی روزمره – تأثیر طراحان صنعتی و معماران بر فرهنگ کشور ها تا جایی پیش رفته است که طراح آمریکایی مصری الاصل ” کریم رشید ” از طراحی صنعتی را به عنوان ” مهندسی فرهنگ ”  یاد می کند. شاهد بر صحت این گفتار همین بس که امروزه بسیاری از اشیاء صنعتی به موزه های هنری معروف دنیا منتقل و نگهداری می شوند .

در آخر برای درک لزوم طراحی بهتر است به محیط خود نگاه کنید، نقش طراحی را در تمامی ابزار های مورد استفاده در منزل و یا محل کار خود خواهید یافت. تفاوت شخصیت ابزار هایی که تنها به منظور کاربرد تولید شده اند و ابزار هایی که دارای شخصیت و هویت جداگانه از خود هستند را در احساس خود در هنگام استفاده از آن در میابید. همین باز خورد می تواند انگیزه شما را در نوع کار و زندگی تشویق یا تغییر دهد.

برای توضیح ملموس تر ، تولیدات دهه هفتاد میلادی که در غرب طراحی به بلوغ خود رسیده بود، در کشور شوروی محصولات تنها بر اساس کارایی تولید می شدند. جدا از کارایی ، تمایل و احساس مصرف کننده ها در هنگام استفاده از این محصولات کاملا قابل تصور است. می توان این تصور را در یک کالای مشابه و هم مدل مانند ماشین اصلاح را به چالش کشید.